Elgoibar euskaldunago egin nahi bada, merezi du kirolean arreta jartzeak. Batetik, jendetza handia dabilelako kirolean, eta bestetik, euskararen erabilerarako lagungarriak gerta daitezkeen baldintzak topa ditzaketelako gazteek kirol-eremuan. Lanerako oinarri bat badago, gainera. Izan ere, 2017an Soziolinguistika Klusterrak Udalaren enkarguz egindako neurketak eta aurten Kirol Patronatuak, Udalak eta Elgoibarko Izarrak elkarteetan egindako galdeketa batek erakutsi dute kirol-eremuan kalean baino euskara gehiago egiten dela.

Euskararen erretratua egin zuen Kristina Zuatzubizkar Euskara teknikariak Euskara ala ezkara kirolean? jardunaldian. Bi informazio-iturri baliatu zituen: batetik, 2017an Udalaren enkarguz Soziolinguistika Klusterrak egindako neurketa, eta bestetik, Elgoibarko Izarraren, Kirol Patronatuaren eta Udalaren ekimenez aurten herriko kirol-elkarteetan egin duten galdetegia [18 entitatek erantzun dute galdetegia]. Eta bietako emaitzak eskutan hartuta, bi ondorio nagusi atera dituzte: kirol-eremuan kalean baino euskara gehiago egiten dela eta emakumezkoek gizonezkoek baino gehiago egiten dutela euskaraz.

2017an Soziolinguista Klusterrak egindako neurketaren arabera, Elgoibarren, %35,9koa da euskararen erabilera. Kirolean, berriz, %56,6koa da datua, eta eskola kirolean, %76,7koa

4-5 urtean behin egiten dute Elgoibarren kale-neurketa, Udalak eskatuta. 2017koan, baina, kalean erabilitako euskaraz gain, hiru kirol esparrutako erabilera ere neurtu zuten: eskola kirola, futbola eta eskubaloia, benjaminetan (8-9 urte), alebinetan (10-11 urte) eta infantiletan (12-16 urte). Eta emaitza orokorrak eman zuen, kalean, euskararen erabilera %35,9koa dela. Jaitsiera bat adierazten du horrek azkeneko neurketetatik, %40ren bueltako erabilera-datua eman baitzuen orain hurrengo Elgoibarren egin zuten neurketak. Sexuari erreparatuta, aldea handia da: emakumeen datua gerturatzen da azkeneko neurketako datu orokorrera (%39), baina gizonezkoena dezentez da apalagoa (%31,6). Adinaren arabera, berriz, haurrak dira euskara gehien egiten dutenak -%55-, eta gazteek (15-24 urte) eta adinekoek (65etik gora) egiten dute gutxien, %25,1 eta %24,5 hurrenez hurren. Datu kezkagarriak badira, beraz, eta bat nabarmentzekotan, gazteena. Beti dago, baina, esperantzarako arrazoirik.

Neurketa berean, eskubaloian, futbolean eta eskola-kirolean egiten den euskara neurtu zuten, jakinik gazte gehienak hor dabiltzala. Kirolean, euskararen erabilera-datua %56,6koa da, baina eskola kirolean hogei puntu da altuagoa: %76,7. Rolak ere aztertu zituzten: jokalariak, entrenatzaileak eta partidetako ikusleak (haurrak eta nagusiak), eta neurketak antzeko datua eman zuen jokalari eta entrenatzaileek egiten duten erabileraz: %64 bueltakoa. Harmailetan, baina, zelaian baino askoz euskara gutxiago entzuten da: %37,6 haurrek, eta %32,7, helduek. Sexuari erreparatuta, aipagarria da datua: kaleko erabileran aldea bederatzi puntukoa bada, kirolean, aldea dezentez da handiagoa: hamar emakumetik zazpik egiten dute euskaraz (%71), eta gizonek, berriz, hamarretik lauk (%47,6).
2017ko datu horiek eguneratu aldera, aurten, galdetegi bana pasatu diete Udalak, Elgoibarko Izarrak eta Kirol Patronatuak herriko elkarteei eta argigarriak dira datuak. 2016ko erroldaren arabera, herritarren %62 euskalduna da Elgoibarren (hirutik bi), eta %15ek ulertzen dute euskara, baina zailtasunak dituzte hitz egitean. Euskararen ezagutza maila altuena 34 urtez beherakoek dute, adin-tarte horretan %81 euskaldunak direlako. Galdeteko emaitzetara etorrita, kirol-eremuan euskararen ezagutza, batez beste, %78tik gorakoa da, datu aitortuen arabera, eta oso gutxi dira euskara ulertzen ez dutenak.

Euskararen ezagutza-maila altuena  34 urtez beherakoek dute (%81).  Kirol eremuan, euskararen ezagutza, batez beste, %78tik gorakoa da datu aitortuen arabera,  eta oso gutxi dira ulertzen ez dutenak

Duela hamabi urtetik urratsak egin dira euskararen gaian kirol-eremuan: kanpo-komunikazioan 27 puntu  egin da gora; ahozko erabileran, 23, eta errotulazioan, 20. Erabileran, ordea, 4 puntu baino ez

Bulegoetara joaten zaizkienei eta telefonoz deitzen dietenei elkarteetan lehen hitza zein hizkuntzatan egiten dieten ere aztertu zuten, bai eta elkarteetako paisaia linguistikoa ere. Datu aitortuen arabera, ahozko harrera euskaraz edo euskaraz nagusiki egiten dutenak elkarteen %63,6 dira. Errotuloetan, karteletan eta eskuorrietan, berriz, esan daiteke ziurtatuta dagoela euskara (%94,8), baina whatsapp bidez egiten duten kanpo komunikazioetan, adibidez, datu hori dezentez da apalagoa: %52,7. Barne komunikazioetan (egoitzako ohar, arau, eta bazkide eta gurasoei bidaltzen zaizkien gutunetan) %85ekoa da euskarazko erabilera. Bileretan zenbat euskara egiten duten ere galdetu zuten elkarteetan, eta aitortu zuten jokalari-kirolarien artean erabilera %71,4koa dela batez beste, baina zuzendaritza-bileretan ez dela %48ra iristen. Ekitaldi, entremandu eta partidetan ere, jokalariek euskara gehiago egiten dute euren artean entrenatzaileek laguntzaileekin egiten dutena baino.
Datuok duela hamabi urte Udalak kirol-eremuan egindako beste neurketa bateko emaitzekin alderatu zituen Zuatzubizkarrek, eta ondorioztatu zuen: Kanpo-komunikazioan 27 puntu hobetu dela; ahozko-harreran, 23, eta errotulazio eta karteldegian 20 puntu. Erabileran ere pausoak eman dira, baina ez horren handiak, lau puntu egin baita bakarrik gora.